Akcja powieści rozgrywa się w Petersburgu i rozpoczyna się wizytą Raskolnikowa u starej lichwiarki. Zalega on z zapłatą za pokój, więc zastawia zegarek, a przy okazji rozpoznaje teren przed planowaną zbrodnią. Potem udaje się do szynku na piwo i poznaje tam Marmieładowa. Ten kompletnie pijany opowiada mu o swoim stosunku do rodziny i jej nędznym losie. Następnego dnia Rodion otrzymuje list od matki, z którego dowiaduje się o próbie uwiedzenia jego siostry, Duni, przez Swidrygajłowa oraz o jej zaręczynach z niejakim Łużynem - dojrzałym, solidnym i podobno dobrym, mającym posadę człowiekiem.Raskolnikow jest poruszony listem, zdaje sobie również sprawę z tego, że siostra i matka planują to małżeństwo głównie dla jego dobra. Podejmuje więc decyzję, że do tego nie dopuści. Wiadomość o małżeństwie siostry jest dla niego dodatkowym bodźcem do dokonania zbrodni. Długo się do niej szykuje, po czym udaje się do lichwiarki i morduje ją siekierą. Ponieważ podczas rabunku w mieszkaniu znajduje się siostra ofiary, Lizawieta, Rodion chcąc pozbyć się świadka, morduje także ją. Cudem udaje mu się zatrzeć ślady i wymknąć z mieszkania. Łup ukrywa pod kamieniem w odległej dzielnicy. Kiedy zostaje wezwany na policję, jak się okazuje w sprawie zaległej pożyczki, mdleje.